ارزیابی صفات فیزیکی بذر در ارتباط با مقاومت به تنش خشکی چهار ژنوتیپ پسته در مرحله رشد دانهالی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشکده کشاورزی گروه علوم باغبانی

چکیده

به منظور بررسی صفات فیزیکی بذر و ارتباط آن با مقاومت به تنش خشکی چند ژنوتیپ پسته در مرحله رشد دانهالی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و بصورت فاکتوریل با دو فاکتور خشکی در چهار سطح (0، 5/0-، 1- و 2- مگاپاسکال) و ژنوتیپ در چهار سطح (ابارقی، بادامی ریز زرند، قزوینی و سرخس) به اجرا درآمد. بعد از جمع‌آوری بذور ژنوتیپ­های مورد نظر، صفات وزن بذر، وزن مغز، طول و قطر بذر اندازه­گیری شدند. نتایج نشان داد که تفاوت­هایی از نظر ابعاد بذر بین ژنوتیپ­ها وجود دارد به­طوری که ژنوتیپ ابارقی و بادامی­ریز زرند بیشترین وزن بذر و وزن مغز بذر را دارا بودند درحالی که ژنوتیپ سرخس کمترین مقدار را داشت. ضرایب همبستگی بین صفات فیزیکی بذر و پارامترهای رویشی (ارتفاع، قطر ساقه، تعداد برگ، وزن خشک و ...) نشان داد که همبستگی بالایی بین صفت وزن بذر با تعداد برگ (R2=0.93) در ژنوتیپ ابارقی و بین صفت وزن مغز با وزن خشک شاخساره  (R2=0.95)در ژنوتیپ بادامی­ریز زرند وجود دارد. بین صفات فیزیکی بذر و صفات رویشی (ارتفاع، قطر ساقه، تعداد برگ) در ژنوتیپ سرخس همبستگی معنی­داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که تفاوت در رشد ژنوتیپ­ها در مرحله رشد دانهالی می تواند به تفاوت در اندازه بذر ژنوتیپ­ها مربوط ­باشد به­طوری که ژنوتیپ ا­بارقی و بادامی­ریز با اندازه بذر بزرگتر، رشد بیشتری را نسبت به ژنوتیپ سرخس دارا بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش وزن خشک دانهال­ها گردید، به­طوری که وزن خشک در ژنوتیپ سرخس در سطح خشکی 2- مگاپاسکال با 68 درصد نسبت به تیمار شاهد بیشترین کاهش را نشان داد و ژنوتیپ بادامی­ریز زرند در سطح خشکی 2- مگاپاسکال با 54 درصد کمترین کاهش وزن خشک را نسبت به تیمار شاهد دارا بود. با توجه به اینکه ژنوتیپ بادامی­ریز زرند وزن خشک بیشتر و صفات رویشی بهتری در مرحله رشد دانهالی در سطح خشکی 2- مگاپاسکال نشان داد، مقاوم‌ترین ژنوتیپ به تنش خشکی در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Seed Physical Traits in Relation with Drought Tolerance of Four Pistachio Genotypes at Seedling Growth Stage

نویسندگان [English]

  • Farooq Fahimi khoyerdi
  • Mohammad Hussain Shamshiri
چکیده [English]

To investigate seed physical traits and its relation with drought tolerance of several pistachio genotypes at seedling growth stage, an experiment was achieved based on completely randomized design (CRD) as factorial with two factors of drought stress at four levels (0, -0.5, -1 and -2 Mpa) and genotypes at four levels (Abareqi, Badami-Riz-zarand, Qazvini, and Sarakhs). After seeds collection, seed weight, kernel weight and seed length and diameter were measured. Results showed some differences in seeds dimension between the genotypes since Abareqi and Badami-Riz-Zarand had the highest Weight while sarakhs had the lowest. Correlation coefficients between seed physical traits and growth parameters (height, stem diameter, leaf number, dry weight, …) showed a high correlation between seed weigh and leaf number in Abareqi genotype (R2= 0.93) and between kernel weight and shoot dry weight in Badami-Rize-zarand (R2 = 0.95). There was no significant correlation between seed physical traits and growth parameters in sarakhs genotype. The results indicated that difference in genotypes growth at seedling stage could be due to seeds size since Abareqi and Badami-Riz-zarand with bigger seed size had more growth in comparison with Sarakhs. The results showed that drought stress caused a reduced seedlings dry weight since at drought level of -2 Mpa. Sarakhs genotype had the most growth reduction of 68% and Badami-Rize-zarand had the lowest growth reduction of 54% in comparison with control. Since Badami-Rize-zarand obtained the highest dry weight and growth parameters at drought level of -2 Mpa., It is introduced as the most drought tolerant genotype.

کلیدواژه‌ها [English]

  • drought stress
  • pistachio
  • seed physical traits
  • vegetative growth